Günümüzde yapılan ticaretlerin ilk adımı karşılıklı imzalanan satış sözleşmeleridir. İmzalanan bu sözleşmede mal bedelinin nasıl temin edileceği, vadeler, sigortanın kim tarafından yapılacağı ve malın hangi noktada temin edileceği gibi unsurlar bulunur. Bir ticarette malın hangi noktada teslim edileceğine ait teslim şekilleri International Chamber of Commerce (ICC) tarafından hazırlanan INCOTERMS’lerde belirtilmiştir. Malların teslim noktasına kadar yükümlülüğünü kimlerin üstleneceği, hangi araçlar kullanılacağı, teslimin hangi şartlar altında yapılacağı bu teslim şekillerinde yazmaktadır. İhracatçı için avantajlı olan teslim şekilleri olduğu gibi ithalatçı için avantajlı teslim şekilleride bulunmaktadır. Bu teslim şekilleri nelerdir? Ne anlama gelmektedir? Exworks teslim şeklini inceliyoruz.
EXW
İhracatçının ülkesinde iş yerinde yapılan teslim şekline (EXW) EX WORKS teslim şekli denir. Kapıda teslim ya da iş yerinde teslim olarakta bilinir. İş yerinden kasıt atölye, fabrika, antrepo veya ihracatçının deposu sayılabilir. İhracatçı malları satış sözleşmesinde yazan tarihte sevkiyata hazır hale getirir. İthalatçı malları işletmeden teslim alır. Malların ticareti için gerekli belgeleri hazırlar ve gümrük işlemlerini tamamlayarak ürün hakkındaki bütün sorumlulukları kendisi halletmiş olur. Malların iş yerinde teslim edilmesinden itibaren malla ilgili bütün masraf ve riskler ithalatçı tarafından karşılanır.
Özellikler
EXW teslim şeklinin ihracatçı açısından yurt içi satışından farklı bir yanı yoktur. İş yerinde yapılan her teslim şekli EXW teslim şekli değildir. Bu teslim şeklinde mallara ait ihraç gümrük işlemleri ve masrafları ithalatçıya aittir. Malların kapıda teslim edilmesine rağmen, malların gümrük işlemleri ve masraflarını ihracatçı yapıyorsa bu işlem EXW teslim şekli olamaz.
Ayrıca malların hazır hale getirilmesinden sonra kapıya kadar gelen ithalatçının taşıyıcı aracına malları yüklemekte ihracatçının sorumluluğunda değildir. İhracatçı kendi isteğiyle yükleme yapar ve malların yüklenmesi aşamasında malların başına her hangi bir zarar gelirse sorumluluk ithalatçıya aittir. Bu nedenle ithalatçının sorumluluklarının malların üretim hattından çıkmasından itibaren başladığını da söyleyebiliriz.
FOB (Free On Board)
FOB, satıcının malları belirlenen yükleme limanında, alıcı tarafından seçilen gemide veya bu şekilde teslim edilen malları temin ederek teslim etmesini ifade eder. Bu kural, satıcını malları gemiye yüklenmeden önce bir terminalde taşıyıcıya teslim ettiği haller için uygun olmayabilir. Örneğin mallar konteynerde olduğu zaman bu şekilde teslim edilmeleri olağandır. Bu gibi durumlarda, FCA kuralı kullanılmalıdır. Teslim şeklinin özellikleri : Bu teslim şeklinde satıcı malları belirlenen tarihte ve yerde, alıcı tarafından temin edilen gemiye yüklemeyi gerçekleştirir. Mallar geminin küpeştesine (güvertesine) geçtikten sonra meydana gelebilecek her türlü hasar, kayıp ve masraflar Alıcının sorumluluğundadır. Satıcı ihracat için gerekli tüm belgeleri hazırlar ve malların gümrük işlemlerini tamamlayarak teslim eder. Satıcının Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme koşullarına uygun malı hazırlar. Belirlenen limanda, belirlenen tarihte alcının temin etmiş olduğu gemiye yükleme yapar. Satıcının alıcıya karşı taşıma sözleşmesi ve sigorta sözleşmesi yapmak yükümlülüğü yoktur. Alıcının ülkesinde kullanacağı lüzumlu belgeleri hazırlar, gümrük işlemlerini tamamlar. Alıcıya yüklemenin yapıldığını bildirir. Düzenlenen taşıma belgesini ve alıcının ülkesindeki kullanacağı gerekli diğer belgeleri hazırlayarak ödeme şekline göre alıcıya gönderir. Malların geminin küpeştesini (Güvertesini) geçene kadar meydana gelebilecek her türlü hasar ve kayıp Satıcının sorumluluğundadır. Uygulandığı ölçüde, ihracat için gerekli gümrükleme işlemlerine ilişkin masrafları ve ihracat için ödenmesi gereken bütün resimleri, vergileri ve diğer harçları ödemelidir. Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. İthalat için gümrük belgelerini düzenleyerek gümrük işlemlerini tamamlar. Gümrük vergilerini öder. Taşıma acentesi ile anlaşma yaparak navlun bedelini öder. Yükleme limanında mallar geminin küpeştesini geçtikten sonra malla ilgili tüm masraf ve riskler Alıcının sorumluluğundadır. Uygulandığı ölçüde, ithalat için ödenmesi gereken bütün resimleri, vergileri ve malların ithaline ilişkin gümrük işlemlerine ait masrafları ve malların herhangi bir ülkeden transit geçişine ait masrafları ödemelidir. Alıcı, ihraç ülkesi yetkililerinin emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları hariç olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi muayene masraflarını ödemelidir.
CIF Nedir?
CIF, yükleme limanında satıcının malları geminin küpeştesine teslim etmesi ile malın alıcıya tesliminin gerçekleştiğinin kabul edildiği bunun yanında satıcının malları deniz yolculuğuna ilişkin sigortalamakla yükümlü bulunduğunu ifade eder. Satıcı bunlara ek olarak malların varış limanına ulaşmasına kadar olan taşıma, navlun, paketleme, gümrük masrafları, liman masrafları vb. masrafları üstlenir. Malların ihraç işlemleri satıcı tarafından gerçekleştirilir.
CIF’de malların sigortalanması kime aittir?
CIF teslim şekli deniz yolu ile yapılacak olan taşımaya ilişkin sigortanın satıcı tarafından yapılmasını ve bu sigortanın asgari düzeyde uluslararası güvenilir bir firma tarafından yapılmasını düzenlemiştir.
Alıcının Yükümlülükleri
Antrepoya boşaltma, ithalat işlemleri ve gümrüğü, iç taşıma yükümlülükleri ise alıcıya aittir ve masrafları alıcı tarafından karşılanır. Satıcı tarafından alıcıya bildirilecek tahmini varış tarihi üzerine alıcı gerekli hazırlığını yapar. Satıcı olası veya gerçekleşen gecikmeleri alıcıya bildirir ve kontrol eder.
